GÜNEKAB (Güney Edirne Katı Atık Birliği) Çevre Mühendisleri Gürkan Çolak, Serbay Aksu ve Atık Çevre Teknolojileri Yüklenici Firması Çevre Mühendisi Begüm Kapsız, Paşayiğit’te bulunan Düzenli Depolama Tesisi içinde kurulacak Elektrik Üretim Tesisi hakkında bilgiler verdi.
Yapılan açıklamada, tesiste metan gazından elektrik enerjisi ve mekanik ayrıştırma tesisi kuracağı belirtilerek, Keşan’da yaklaşık bin 200 hanenin buradan çıkan elektrik enerjisiyle elektriğini kullanmış olacakları söylendi. GÜNEKAB’ın 17 Mart 2016’da faaliyete başladığını belirten GÜNEKAB Çevre Mühendisi Gürkan Çolak, birlik hakkında şu bilgileri verdi: “Birliğimiz üyeleri Enez, İpsala, Keşan ilçeleri ve Yenikarpuzlu, Beğendik, Esetçe, Yenimuhacır beldeleri ve İl Özel İdaresi’dir. Birliğimize, üyelerimiz tarafından getirilen katı atıklar, sahamızda düzenli bir şekilde depolanmakta. Birliğimizde ikinci sınıf düzenli depolama sahası mevcut. Bu depolama sahasının özelliği ise sadece tehlikesiz atıklar ve evsel atıklardan oluşmakta. Atıklar gelerek sahamızda düzenli bir şekilde ayrılıp üzeri örtülüyor ve böylece koku ve benzeri olumsuz etkilere karşı önlem alıyoruz. Aynı zamanda tıbbi atık sterilizasyon tesisimiz de bulunmakta. Bu tıbbi atık sterilizasyon tesisinde sağlık kuruluşlarından çıkan, tehlikeli atıklar niteliğinde sayılan iğne, serum ve benzeri şeyler bulunmakta.”
METAN GAZINDAN ELEKTRİK ENERJİSİ VE MEKANİK AYRIŞTIRMA TESİSİ KURULACAK
Birliğin 2016 yılında faaliyetlerine başladığını, 2 yıllık ihaleye çıkarak Kamu ihale kanunu kapsamında firma sahasında 2 yıl boyunca tıbbi atıkları sterilizasyon ve katı atıkların depolanması işleminin gerçekleştirildiğini söyleyen Çolak, devamında şunları söyledi: “2018’in Mart ayında tekrardan ihale hazırlığına girişmiştik ve bu ihale kapsamında 25 yıllığına Atık Çevre Teknolojileri ihaleyi kazandı. 25 yıllık ihale kapsamında ilk 3 yıl içerisinde metan gazından elektrik enerjisi ve mekanik ayrıştırma tesisi kuracaktık. Şu anda kalan süremiz yaklaşık 1 buçuk yıl. Bu süre bittiğinde hem metan gazından elektrik enerjisi hem de mekanik ayrıştırma tesisi kurulacak. İşletmecinin almış olduğu motor 1.2 megawatt kapasitede. Saatte yaklaşık olarak 600 kilowatt elektrik enerjisi üretmeyi planlıyoruz. Bu da günlük 9.6 megawatta tekabül ediyor. Kısacası Keşan’da 1200 hane buradan çıkan elektrik enerjisiyle elektriğini kullanmış olacak. Başlangıç seviyesinde aylık olarak da yaklaşık 35 bin TL civarında tasarruf elde edilecek. Planladığımız şekilde ilk başlardaki kurulum aşamasında bu şartlarda olacak fakat her ay, her gün depolama alanındaki çöp miktarı da artarak daha fazla enerji elde etmeye çalışmış olacağız. İkinci sınıf düzenli depolama sahalarında metan gazından kaynaklı ozon tabakasına zarar veren sera etkisi dediğimiz bir gaz çıkmakta. Bu şekilde metan gazından elektrik enerjisi tesisi kurduğumuz takdirde metan gazını kendi bünyemize alarak elektrik üretmek için yapacağız. Etkisini de ikinci sınıf düzenli depolama GÜNEKAB olarak azaltımını sağlayacağız. Ekiplerimiz 2 vardiya olarak tesis aktif bir şekilde 16 saat çalışacak. Saatlik olarak EPDK’ya bildirim yapılacak.”
ELEKTRİK ÜRETİMİNDE ŞU AN AEROBİK ÇÜRÜTME AŞAMADAYIZ
GÜNEKAB Çevre Mühendisi ve Müdür Vekili Serbay Aksu, asıl amaçlarının yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmek olduğunun altını çizerek, “Bizim faaliyetlerimiz arasından bulunan tıbbi atıklar sağlık kuruluşlarından oluşan kodlarına ayrılan atıkların yüklenici firma tarafından toplanarak bertaraf edilmesi ve entegre çevre bilgi sistemi eğitimleri ve atık beyanları kısmında atık üreticilerine sağlamış olduğumuz destektir. 2019 yılında, sağlık kuruluşlarından 109 bin kilogram tıbbi atık topladık ve bertaraf ettik. Tesisimiz içinde bulunan tıbbi atık sterilizasyon tesisinde bu tehlikeli atıkların bertarafı, evsel atık formuna dönüştürülerek düzenli depolama sahasında bertaraf işlemiyle son bulmakta. Bizim asıl amacımız burada yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmek. Bu ihale içerisinde bulunan elektrik üretimi ve mekanik ayırma bizim için son derece önemlidir. Elektrik üretiminde şu an aerobik çürütme aşamadayız. Anaerobik çürütmeye döndükten sonra görünen atık kısmı komple kapanıp, elektrik üretimine başlayacağız” dedi.
ÇÖP GAZINDAN ELEKTRİK ÜRETİMİNE GİRECEĞİZ
Enerji üretimi için boruların geldiğini, çalışmalar için mevsim koşullarının iyileşmesini beklediklerini ifade eden Aksu, “Kanallar şeklinde sahayı ayırarak, 4-5 metre derinlik açarak yıkanmış dere çakıllarını serip üzerine boruları monte edip plastik kaynak yaptıktan sonra balonun kurulacağı kısma balona bağlantı yapılarak elektrik motorlarına verimi sağlanacak. Çöp gazından elektrik üretimine gireceğiz. 31 Ekim tarihine kadar yapılmazsa bu sistem devre dışı kalacak ama şu an çalışmalarımız başladığı için o ihtimal ortadan kalktı. Eylül ayının başından itibaren bölgemize metan gazından elektrik üretimi kazandıracağız. Balonun kurulmasındaki en büyük amaçlardan birisi de bu. Verileri noktası noktasına bir gün önceden EPDK’ya bildirmek zorundayız. Eğer ki EPDK’ya bir gün önceden bildireceğimiz saatlik veriler düşük veya fazlaysa cezai işleme maruz kalınacak. Sahamız tahminen 44 bin metrekare civarında. İlk aşamada planlanan 10 metre arayla 8 tane boru atılacak. Daha sonra çöp miktarının artmasıyla beraber 4 bin metre boru döşenmiş olacak.”
EYLÜL AYININ BAŞINDA BU HEDEFLERE ULAŞACAĞIMIZI ÖNGÖRÜYORUZ
Üyelerden belli bir katılım payları aldıklarını dile getiren Serbay Aksu, “Amacımız hem üyelerimizin yükünü maddi anlamda azaltmak hem de Keşan’a yenilenebilir enerjiyi getirmek. Arkasından gelecek olan mekanik ayırma tesisi ile birlikte kapsamlı bir şekilde geçmeyi hedefliyoruz. Başlangıçta tahmini olarak bin 200 haneye elektrik enerjisi vermiş olacağız. Sadece Keşan için değil bölge içinde bir avantaj elde etmiş olacağız. Buradaki amaç tamamen çevreci bir proje olduğundan dolayı çevreyi olumlu etkileyecektir. Yenilenebilir enerji kaynakları birçok hanenin elektriğini çöp gazından elektrik üreterek aydınlatacak. Eylül ayının başında bu hedeflere ulaşacağımızı öngörüyoruz. Nisan ayında boruların serimi, akabinde balonun kurumu ve trafolarla, motorların yüksek gerilim hattına bağlantı izinleri alınarak yapılacak. Biz bu enerjiden GÜNEKAB olarak yüzde 8.25 pay alacağız. Geri kalan kısmını Atık Çevre Teknolojileri alacak. Çünkü bu ihale kapsamında ihalenin belirlemiş olduğu bir rakamdır” diye konuştu.
ATIKLARIN DEĞERLENDİRİLEBİLİR ŞEKİLDE GERİ DÖNÜŞÜMÜNÜ HEDEFLİYORUZ
Mekanik ayrıştırmadanda da bahseden Aksu, “Mekanik ayrıştırmada da karışık gelen belediye atıklarında plastiğini, demirini, poşetini, ambalaj atıklarını ayrı olarak ayrılmasını kalan bakiye artığını kompost tesisine gönderilerek kompost üretimini, orada kalan malzemenin artığını ise deponi sahasında elektrik üretimi için depolanmasını amaçlıyoruz. Mekanik ayırmanın sıfır atıkla ilgili bir bağlantısı var. Bununla ilgili belediyelerin ve bizimde bilgilendirme çalışmalarımız devam ediyor. Bu çalışmalardan sonra ayrık toplama sistemlerine geçilmesi, daha sonra da buraya gelen atıkların tekrardan ekonomiye döndürülmesi için bu atıkların bizim ülkemizde dahil olmak üzere çoğu yer yurtdışından atık ithal ediyor. Bunun önüne geçerek elimizde olan atıkların ekonomiye kazandırılması ve sıfır atık projelerinde atıkların değerlendirilebilir şekilde geri dönüşümünü hedefliyoruz” şeklinde konuştu.
SAHA ÜZERİNDE ÇALIŞMALAR BAŞLADI
Atık Çevre Teknolojileri Yükleyici Firması Çevre Mühendisi Begüm Kapsız ise, firmanın Mart 2021 tarihine kadar sahada elektrik üretimine geçmesi planladıklarını söyleyerek “Bununla ilgili çalışmalarımız şu anda başlamış durumda. EPDK (Enerji Piyasaları Denetleme Kurulu)’ya ön lisans için başvuru yapıldı. Lisans süreci başladı şu anda da saha üzerinde çalışmalar başladı. Boruların sahaya döşenmesi için mevsim koşullarının biraz düzelmesini bekliyoruz. Nisan-Mayıs aylarında boruların sahada yerleşimine başlanacak. Borulardan toplanacak olan gaz motorlara verilmeden önce balon içerisinde depolanarak stabilize olması sağlanacak. Yani motorlara gelen gazın sabit ve daha elverişli şekilde motorlara verilecek” şeklinde konuştu.